Bilimin Öncüleri Makaleler

Hideki Yukawa (1907-1981, Nobel Fizik 1949)

Tokyo’ da doğdu. Yukava bilimle uğraşan bir aileden geliyordu, babası coğrafyacıydıDaha erken yaşlarda Çin ilimlerini öğrendi. Kyoto Üniversitesi’nde öğrenciyken, Heisenberg, Schrödinger ve diğerleri kuantum mekaniğini formüle etme sürecindeydiler. Japonyada bu konuda öğretmen bulunmadığı için, bu alanı kendi başına incelemiş olmalıdır. Belki de bu dönemde gelişen bağımsızlık ruhu sayesinde 1935 yılında, daha 27 yaşındayken Avrupalı bilim adamlarından önce mezon kuramını oluşturmayı başardı. Mezon, eski Yunanca “orta” anlamına gelir. 1937’da Carl Anderson muonu gözlemledi. Önceleri bunun Yukawa’nın tahmin ettiği parçacık olduğu sanıldı; ama sonradan öyle olmadığı anlaşıldı.  O zamanlarda büyük bir giz olan güçlü nükleer kuvvetin anahtarının ne olduğu düşünülüyordu. Yukawa’nın öngörüsü, proton ve nötronlar dışında bir çekirdek parçacığının öngörüsü olduğu için cüretkâr bir öneriydi. O zamanlar protonlarla nötronlar arasında onları çekirdekte sıkıca tutan pion düşüncesi gelişti. Yukawa pionun kütlesini ve yarımörünü tahmin etmişti. O günlerde büyük bir giz olan güçlü kuvvetin anahtarı olarak düşünülüyordu. Bugün güçlü kuvvetin parçacıklarının gluonlar olduğunu biliyoruz. Pionlar, ilk kez 1947’de Cesare Letter (Brezilya), Guiseppe Occiallini (İtalya) ve C.F. Powell (İngiltere) üçlüsü tarafından kozmik ışınlarla etkileştirilen emülsiyonlarda gözlendi. Pion, kararsızdır, bir mikrosaniyenin yüzde birinde bir muon ile bir nötrinoya ayrışır. Pionlar bir kuark ile bir antikuarktan oluşur.

 

Yukawa, 1949 yılında Nobel ödülü alan ilk Japon oldu. Kyoto, kuramsal fizik grubunun başkanı olarak birçok bilim adamı yetiştirdi. Savaştan sonra geleneksel alan kuramının eksikliklerini aşmanın bir yolu olarak yerel olmayan alan kuramının savunuculluğunu yaptı. Japonyada sıradan insanların anlayabileceği düzeydeki yazılarıyla da tanınmaktadır.

Kaynakça:

Karakale, Ramazan; Atomun İçinde, Güncel Yayıncılık 2006

Lederman, Leon; Tanrı Parçacığı (1998), Çeviren: Emre Kapkın, Evrim Yayınları 2001

Nambu, Yoichiro; Kuarklar (1985), Çeviren: Zülal Kılıç, Sarmal Yayınları 1994

Hazarlayan: Ramazan Karakale